تعیین مقدار مناسب پرتودهی با پرتو گاما در سوخ گیاه زینتی لیلیوم (lilium longiflorum) رقم تریسور

ایجاد تنوع ژنتیکی و بهره برداری از آن از اهداف اساسی در اصلاح نباتات می باشد. القای موتاسیون به عنوان یکی از راههای موثر برای القای تنوع ژنتیکی در گیاهان شناخته شده است. به منظور بررسی تأثیر اشعه گاما در جهش زایی گل شاخه بریده لیلیوم رقم تریسور، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در سال 1392 در گلخانه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه زنجان طراحی شد و در آن پیاز های لیلیوم در 6 سطح تحت دزهای مختلف اشعه گاما (شاهد، 10، 20، 30، 40 و50 گری) مورد پرتوتابی قرار گرفتند. سپس تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک بوته، ارتفاع ساقه گلدهنده، محتوای نسبی آب برگ، نشت یونی، قطر پیاز، کلروفیلa ،b و کل اندازه گیری و ثبت شد. نتایج نشان داد که به جز در صفت محتوای نسبی آب برگ و قطر پیاز که اختلاف معنی داری مشاهده نشد بقیه صفات در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی داری از خود نشان دادند. اولین مرحله در برنامه های اصلاحی به طریق موتاسیون تعیین دز مطلوب برای ایجاد موتاسیون (gr50) می باشد که در این دز بیشترین میزان موتاسیون در نمونه ها القا می شود و هم چنین حداقل آسیب و تلفات (50 درصد کاهش رشد) را در بر خواهد داشت با توجه به ضریب تبیین(r2) بدست آمده بالاتر در صفت وزن خشک، این صفت شاخص مناسبی برای تعیین دز مطلوب نسبت به صفات تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر، ارتفاع ساقه گلدهنده و کلروفیل کل در نمونه های مورد بررسی بود. در نهایت محدوده مطلوب دز اشعه در این گیاه بین 5/22 تا 5/27 گری محاسبه شد.